ارزش اقتصادی، رویکردی برای مدیریت تقاضای آب در مصارف صنعتی مطالعه موردی: صنایع تولید مواد شیمیایی

محدودیت در افزایش عرضه آب برای پاسخگویی به تقاضای رو به افزایش، باعث شده است تا توجه برنامه‌ریزان و محققان به سمت مدیریت تقاضای آب معطوف شود. در این راستا، ابزارهای اقتصادی از جمله نظام قیمت‌گذاری، نقش مهمی در مدیریت تقاضای آب دارند. یکی از مهم‌ترین مبانی تعیین قیمت، برآورد ارزش اقتصادی آب است. ارزش اقتصادی در مصارف صنعتی به‌عنوان قیمت طرف تقاضا، حداکثر توان پرداخت بنگاه را نشان می‌دهد. بنابراین، این مطالعه با هدف برآورد ارزش اقتصادی آب برای صنایع تولید مواد شیمیایی اساسی به‌جز کود و ترکیبات ازت (کد2411) به‌عنوان نماینده‌ای از کدهای چهار رقمی صنعتی که حدود 14 درصد مصرف آب را در بین فعالیت‌های صنعتی کشور را به خود اختصاص داده است، انجام شد. برای دستیابی به هدف مطالعه، از روش اقتصاد سنجی تابع تولید در قالب مدل داده‌های تابلویی و همچنین روش باقیمانده استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز از طرح آمارگیری از کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر مرکز آمار ایران برای دوره 92-1376 استخراج شد. نتایج نشان داد که تخصیص هر مترمکعب آب به فعالیت‌های صنعتی یاد شده، ارزشی معادل 37071 ریال ایجاد می‌نماید که با هزینه فعلی خرید هر متر مکعب آب در این کد صنعتی که حدود 5685 ریال است، فاصله زیادی دارد. همچنین نتایج نشان داد که هزینه آب در فرایند تولید مواد شیمیایی اساسی به‌جز کود و ترکیبات ازت (کد2411) حدود 3/1 درصد کل هزینه‌های تولید را شامل می‌شود. بر اساس یافته‌های به‌دست آمده، می‌توان نتیجه گرفت که امکان افزایش تعرفه آب در قالب سیاست تبعیض قیمت بین کدهای صنعتی در راستای مدیریت تقاضای آب وجود دارد. همچنین اطلاعات فراهم شده در این مطالعه می‌تواند برای بهینه‌سازی درآمد شرکت‌های متولی آب و امکان‌سنجی طرح‌های توسعه منابع آب در بخش صنعت مفید باشد.